Prof. Dr. Mehmet Engin DENİZ – Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı

Çocuklarımızı teknolojik araçların ve internetin aşırı kullanımı sonucunda ortaya çıkan davranışsal bağımlılıklardan korumak için dijital ebeveyn olmamız gerekiyor. Dijital çağ döneminde teknolojiyi yerinde, zamanında ve etkin kullanmasını çocuklarına öğretebilen ve e-davranış rol modeli olabilen anne ve babalara dijital ebeveyn denir.

Dijital ebeveyn temel olarak şu işlevleri yerine getirmeli:
1. İçinde bulunduğumuz dijital dönemin gereklilikleri konusunda bilgi sahibi olan ve bunları önemseyen bireyler olmalı,
2. Günümüzde gençlerin kullandığı teknolojik araçlar hakkında bilgi sahibi olmalı,
3. Dijital çağın ortaya çıkardığı riskler konusunda bilgi sahibi olmalı ve bu olası risklerin önlenebilmesi için gerekli önlemleri çocuklar ile işbirliği içerisinde almalı,
4. Teknolojik aletlerin kullanımı konusunda çocuklarına mutlaka uygun roller sunmalı ve örnek teşkil edecek eylemlerde bulunmalı,
5. Teknolojik gelişmelere açık olmalı ve teknoloji kullanımın etik boyutları hakkında çocukları bilgilendirebilmeli.

ÇOCUKLARIMIZI NASIL KORURUZ?
Ebeveynler, aşırı teknoloji kullanımının olumsuz sonuçlarından çocuklarının zarar görmesini engellemek için, günlük yaşam içerisinde aşağıdaki basit aktiviteleri yapmalarında yarar vardır.
1. Günde en az bir öğün tüm aile birlikte yemek yiyin.
2. Her gün bir saat aile içerisinde ortak zaman oluşturun ve bu zaman diliminde internet ve televizyon erişimini mutlaka kapatın. Bu bir saatte sohbet etmek, kitap okumak, eğitici oyunlar oynamak vb. aktiviteler ile değerlendirilebilir.
3. Günde maksimum iki defa mesaj bildirimlerinizi kontrol edin. Telefondan acil ihtiyaçlar dışında uzak kalmaya çalışın. Bu konuda çocuklara rol model olun.
4. Akşam tüm ailenin fikri alınarak belirlenen saatten sonra internet erişimini kapatın.
5. Araba kullanırken, yemek yerken, sohbet ederken telefon ile ilgilenmeyin ve bu konuda çocuklara örnek olacak davranışları yerine getirin.
6. Çocuklar ile internette oyun oynama veya sosyal medya da vakit geçirmek yerine kelime oyunları veya zekâ oyunları oynayın.
7. Hafta sonu ya da günün belli zamanlarında tüm cihazları kapatarak ailece aktiviteler yapın.
8. Belirlediğiniz vakitlerde mutlaka dışarı çıkıp yürüyüş yapın.
9. Ailece gönüllü çalışmalara katılın, ihtiyaç sahiplerine yardım edin, sokak hayvanları için yardım kampanyalarına destek verin vb.
10. Özel günlerde günün belli zamanlarında mutlaka interneti kapatın. Örneğin dini bayramlar, milli bayramlar, anneler günü, babalar günü gibi…

class=”medyanet-inline-adv”>

teknoloji YERİNDE VE DENGELİ KULLANILMALI
Dünyadaki gelişmeler ve değişimler toplumların yaşam tarzlarını ve aile içi ilişkilerini etkilerken, bu durum aynı zamanda çocuk yetiştirme tarzlarına da yansıyor. Teknolojik ilerlemeler o kadar hızlı oldu ki içinde yaşadığımız dönem dijital çağ olarak adlandırılıyor ve bu çağda dijital ebeveyn olmak ayrı bir beceri gibi duruyor. Tüm bu gelişmeler anne ve babalara yeni sorumluluklar yükledi. Bir taraftan hem kendisi teknolojik araçlara karşı bağımlı olma riskiyle karşı karşıya kalırken, diğer taraftan çocuklarını da bu risklere karşı koruması için uygun e-davranış modelleri sergilemesi gerekiyor. Çocuklar öğrenme veya eğlenme için teknolojiyi nasıl kullanmalı, hangi yaş döneminde kaç saat kullanmalı, çocuğun öğrenmesi için hangi teknolojik araçlara ihtiyacı var? Çocuklarımızı teknolojik araçların ve internetin zararlarından nasıl koruyabiliriz? Nasıl güvende kalabilirler? Gibi pek çok soruyla karşı karşıya kalan ebeveynlerin, bu sorulara etkili cevaplar verebilmesi ve çocuklarına uygun rol model davranışlar sergileyebilmesi için, teknolojik araçlar ve internet kullanımı konusunda yeterli ve güncel bilgilere sahip olmalarında yarar var. “Teknoloji uyum mu sorun mu” sorusu son yıllarda sıklıkla soruluyor. Çocuklarımız teknolojiyi en iyi şekilde nasıl kullanmalı? Burada dikkat edilmesi gereken dengeli ve yerinde kullanımın sağlanarak bağımlılık geliştirmesinin önüne geçebilir. Çocukların teknolojiyi güvenli ve uygun şekilde kullanmasını sağlayacak olan da ebeveynlerdir ve onlara rehberlik etme sorumluluğu da onlarındır.

class=”medyanet-inline-adv”>

PROF. DR. M. ENGİN DENİZ KİMDİR?
İlk ve ortaokulu İskilip’te okudu. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışma lisans programını 1994’te tamamladı. Aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalında 1997 yılında yüksek lisans ve 2002 yılında doktorasını tamamladı. Rehberlik ve psikolojik danışma alanında 2006’da doçent ve 2012’de profesör oldu. Yazarın, ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış çok sayıda makaleleri, ulusal ve uluslararası kongrelerde sunulmuş bildirileri ve kitapları bulunuyor. Yıldız Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Deniz aynı zamanda Yıldız Teknik Üniversitesi Öğrenci Dekanlığı görevini de yürütüyor. Prof. Dr. Deniz Türk, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Şube Başkanıdır.